|
|
|
|
Değerli Ziyaretçilerimiz,
Adıgece öğretmenlerimizden İlhan Aydemir'in hazırlamış olduğu Adıgece öğrenim dersleri programını bilginize sunuyoruz.
Dersleri diziliş mantığı genel olarak şöyledir:
- 1 - 10'uncu dersler: Okuma - yazma ve temel bazı kavramlar.
- 11 - 17'nci dersler: Bazı sözcükler ve sözcük oluşumları.
- 18 - 30'uncu dersler: Alınan tema ile ilgili sözcüklerin günlük konuşmalarda, cümlede, metinde şiirde kullanılışlarıyla dil öğretiminin sürdürülmesidir.
Bu değerli çalışmasından dolayı Sayın İlhan Aydemir'e teşekkür ediyoruz.
|
|
Nalçik/Ajans Kafkas - Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi’nde 1 Nisan’da Anadil Günü dolayısıyla bir kültür etkinliği düzenlendi. Özellikle anadilini iyi bilen gençler kompozisyon ve şiirleriyle dilin ölmekte olduğuna dair kaygıları bir nebzecik yatıştırdı.
Filoloji Enstitüsü Kabardeyce Bölümü’den Haşhoş Zarete’nin organize ettiği, Kuşhavne Albine ve Dzegaşte Azamet’in de sunuculuğunu üstlendiği programda, anadilin önemine dair konuşmalar yapıldı, şiirler okundu, kompozisyon ve şiir yarışması düzenlendi.
Program anadilin önemi, Adıgelerin diline sahip çıkmak için yaptıkları çalışmalar ve günümüzde Adıgecenin kullanım alanları üzerine konuşmalarla başladı.
Şiirler ise Kabardeyce bölümü öğrencileri yerine başka bölümlerde okuyan ama anadilini çok iyi kullanan öğrenciler tarafından okundu. Şiir okuyanlar arasında Hukuk Fakültesi’nden Bak Murat, Semegu Zaire, Kalakue Sultan, Ekonomi Fakültesi’nden Haşel Asiyat, Gut Azemet, Çeşt Maryana da vardı.
Ayrıca günün anısına ‘Millete millet dedirten dilini, sev, koru' adıyla düzenlenmiş olan kompozisyon ve şiir yarışmasında dereceye girenler belli oldu.
Kompozisyonda Teorik Fizik Enstitüsü öğrencisi Hahokue İslam birinci olurken, Fizik Fakültesi öğrencisi Besleney Azemet ve Sosyal Enstitüsü öğrencisi Jemıho İnna ikinciliği, Sosyal Enstitüsü öğrencisi Beregun İnna ve Ekonomi Fakültesi öğrencisi Ansıko Zalım da üçüncülüğü paylaştı. Şiirde ise Tarih Fakültesi’nden Gubj Saniyat, Karden Zaline, Teorik Fizik Enstitüsü’nden Gotıj Seteney dereceye girdi. Kabardey Dili ve Edebiyatı Bölüm Başkanı Tau Hazeşe kazananlara kitap armağan etti.
Filoloji Enstitüsü Başkanı Hurey Leorene, “Filolojiyi meslek olarak seçmeyen ve başka fakültelerimizde okuyan öğrencilerimizin şiirleri anadiliyle güzel okuması bize neslimizin kanında anadili ile doğduğunu, ne iş ile meşgul olursa olsun anadilini iyi bilen insanların işini çok iyi yaptığını gösteriyor” diye konuştu.
Filoloji Enstitüsü Başkan Yardımcısı Kaskul Maya da, bu programın Adıgecenin yeni nesil tarafından bilinmediği yönündeki sözlerin dayanaksız olduğunu gösterdiğini söyledi.
Kabardey-Balkar Devlet Üniversitesi’nden Prof. Koşısoko Aleksandr ise, dünyada yedi bine yakın dil olduğunu, ancak günümüzde kullanılan dillerin sayısının iki bini geçmediğini belirterek “Bu dillerden en zorları Abazaca, Çince ve üçüncü olarak da Adıgecedir. Bundan dolayı Adıgeceyi bilen kişi değerlidir ve bu dili kullananın her türlü işte başarı gösterir” diye konuştu. ADGPSL/ÖZ/FT
|
|
Передник, детский нагрудник Pinafore
Çocuk önlüğü
|
|
Нэ|упхъуэ
Вуаль
Veil
Duvak
|
|
|
|
|
|
|
|
Босцей Платье Dress
Entari
|
|
Юбка
Skirt
Etek
|
|
|
|
|
|
|
|
Джанэ щ|агыц|элъ Нижняя рубашка Undershirt
Fanila
|
|
Гъуэншэдж щ|агыц
Кальсоны
Drawers
Don, külot
|
|
|
|
Жэщ джанэ
Ночная
рубашка
Night-gown,
night-dress
Gecelik
|
|
Унэ джанэ, абэ
Халат, риза Dressing gown Sabahlık
|
|
|
|
|
|
|
|
Джанэ
Рубашка
Shirt, blouse
Gömlek
|
|
Дарий джанэПарчовая, атласная рубашка
Abrocade atlas blouse
İpek gömlek
|
|
|
|
Джанэ п|ащ|э
Легкая рубашка A shirt of a fine fabric
İnce gömlek
|
|
Джанэ|эщхьэк|эщ|
Рубашка с коротким рукавом Short sleeve shirt Kısa kollu gömlek
|
|
|
|
Джанэ |ув
Рубашка из плотной ткани A shirt of a dense fabric
Kalın gömlek
|
|
блузка
Blouse, upper part of the dress
Bluz |
|
|
|
Пщамп|э
Воротник
Collar
Yaka
|
|
Джанэ|эщхьэк|ыхь
Рубашка с длинным рукавом Long sleeve shirt Uzun kollu gömlek
|
|
|
|
Пщамп|этелъ
Отложной воротник
Turn-down collar Yakalık,
Takma yaka
|
|
Гъуэншэдж к|эщ|
Трусы, шорты
Shorts
Şort, kısa pantolon
|
|
|
|
Бгырыпх
Пояс
Belt
Kemer
|
|
Быж
Пряжка
Buckle
Kemer tokası
|
|
|
|
Гъуэншэдж
Брюки
Trousers, pants Pantolon
|
|
Гъуэншэдж хуабэ Теплые брюки Winter pants
Kalın kışlık pantolon
|
|
|
|
Гъуэншэдж лъапэ Штанина Trouser-leg Pantolon paçası
|
|
Джанэ щ|агыц|элъ Нижняя рубашка AtletUndershirt
|
|
|
ПэнцI ыв
Кончик носа
Tip of one's nose Burun ucu
|
|
ПэтI ей, пэтIинэ
Курносый
Snub-nosed
Kalkık burunlu
|
|
|
|
|
|
|
|
Жьэгьу
Подбородок, основание нижней челюсти
Chin, lower jaw Gerdan
|
|
Жьэгьул
Жировое отложение под подбородком Double chin
Gerdan eti
|
|
|
|
|
|
|
|
ЖьафэлъэтI анэ, жьэлъэтI анэ
Угол рта
Corner of one's mouth
Ağız kenarı
|
|
Жьэпкъ
Подбородок
Chin
Çene
|
|
|
|
Жьэпкъыпэ
Кончик подбородка
Tip of the chin
Çenealtının ucu
|
|
Жьафэ
(Отвисшая) губа, губы
_Л /’’-rr’’ Loose-hanging
(drooping) lip
Alt dudak
|
|
|
|
|
|
|
|
Пащ|э
Усы
Moustache
Bıyık
|
|
Жьэ
Рот
Mouth
Ağız
|
|
|
|
Жьэк|уэц|
Полость рта
Mouth cavity
Ağız boşluğu
|
|
ЖьакIэ
Борода
Beard
Sakal
|
|
|
|
ЖьакIэпэ
Кончик бороды
Edge of one's beard
Sakalın ucu
|
|
Пэц
Волос в носу
Hair in one's nose
Burun içindeki
kıllar
|
|
|
|
|
Дзапэ Кончик зуба
Tip of one's tooth
Diş ucu
|
Дзэл Десна
Gum (in mouth)
Diş eti
|
|
|
|
|
|
Дзэ Зуб, зубы
Tooth, teeth
Diş
|
Хьэдзэ
Клык Fang
Köpek dişi
|
|
|
|
|
|
Дзэмыкъ
Зубастый, кривозубый
Ugly-toothed
Şekilsiz dişli
|
Дзагуэ Беззубый
Toothless
Dişsiz
|
|
|
|
|
|
Дзэкугьуанэ, дзэгьуанэ
Дупло в зубе
Cavity in a tooth
Diş çürüğü
|
Жьэпхъуантэ
Полость рта, небо
Mouth cavity, palate
Damak
|
|
|
|
|
|
|
|
Дзэпкъ
Основание зубов
Alveoli
Diş tabanı
|
Жьэпхъэбгьу, жьэкъупщхьэ
Челюсть
Jaw, maxilla
Çene kemiği
|
|
|
Ocak |
Şıle |
(mezeatl, pxebz/Щылэ (Мэзэталъ, Пхъэбз), |
|
|
|
Şubat |
Mezay |
(petelej, Ç’ımefeç’/ Мэзай (Пэтэлъэжъ, К1ымэфак1) |
|
|
|
Mart |
Ğetxape |
(zınıkhoğu, zınıkhobcıh/ Гъэтхапэ (Зыныкъогъэ, Зыныкъобджыхь) |
|
|
|
Nisan |
Melıtlfeğu |
(dıjıh, ğatxeku, melıjıh)/Мэлылъфэгъу (Дыжъыхь, Гъатхэку, мэлыжъыхь) |
|
|
|
Mayıs |
Jonğuaç’ |
(Veğu, ğetxaç’, zınesıps)/ Жъоныгъуак1 (Огъу, Гъэтхак1, Зынэсыпс) |
|
|
|
Haziran |
mekhuveğu |
(ğemefap’ hexınığu) /Мэкъуогъу (Гъэмэфап, Хьэхыныгъу) |
|
|
|
Temmuz |
Bedzeveğu |
(ğemefeku, psıgoşah) / Бэдзэогъу (гъэмэфэку, псыгощахь) |
|
|
|
Ağustos |
Şışha’u |
(ğemefeç’ı)Шышъхьэ1у (гъэмэфак1) |
|
|
|
Eylül |
Onığy |
(ğajö, fığo, bjıhap’ /1оныгъу (Гъажъо, Фыгъо , Бжыхьап ) |
|
|
|
Ekim |
Çepeğu |
(bjıheku) Чъэпогъу (бжыхьэку) |
|
|
|
Kasım |
Şek’oğu |
(Bjıhaç’, mekhuyışıjıu) / Шэк1огъу, (бжыхьак1, мэкъуищыжьыгъо) |
|
|
|
Aralık |
Tığeğaz |
(ç’ımefap) / Тыгъэгъаз (к1ымэфап) |
|
|
|
|
|
|
|
Kahverengi |
haptlı |
хьаплъы |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Bugün 33 ziyaretçi (35 klik) kişi burdaydı! |
|
|
|
|
|
|
|